Thursday 17 November 2011

Phim Trường Tôi

Tôi còn nhớ vào năm 1974 , được mẹ tôi dắt đi xem phim “Trường Tôi” tại rạp hát Nam Việt ngoài Chợ Cũ Sài Gòn. Lúc đó rạp hát này đã xuống cấp, nên họ chuyên trị phim cũ. Mua một vé thì được xem hai phim. Phim thứ hai tôi còn nhớ là phim “Châu Kool” dựa theo tác phẩm truyện “Trần Thị Diễm Châu” của nhà văn Duyên Anh.

Nội dung chuyện phim rất là đơn giản , nói về sinh hoạt học trò của năm học chót tại một ngôi trường trung học ở Sài Gòn, của những năm trước 1975, ai mà trưởng thành vào giai đoạn đó, cho dù chưa xem phim vẫn hình dung ra được cảnh ông Tổng Giám Thị đi canh học trò, những học sinh nam phá nghịch, chơi các trò thẩy tiền xu ăn tiền, học sinh nữ là chuyên ăn quà vặt, dấu bánh kẹo, ô mai ... và ngồi thầm thì với nhau. Không ai quên được những cảnh “quay phim” trong giờ kiểm tra, không làm kịp bài thì mượn bài “cọp pi”. Ngoài ra những ngày sinh hoạt nhà trường như thể thao, trình diễn văn nghệ và đi cắm trại. Một hình ảnh không thể bỏ qua về học trò ở tuổi mới lớn là bắt đầu biết yêu, một tình yêu lãng mạn, lén viết thư cho nhau, chàng ngồi gò lưng nắn nót hang chữ sao cho rồng bay phượng múa, nghĩ nát óc ra một bài thơ mùi mẫn của các thi sĩ tiền chiến để viết cho nàng, hai người nhìn nhau cười mĩm chi, bạo dạn lắm là nắm tay nhau một cái xong là bỏ chạy. Chứ không như bây giờ là có “Mobile phone” nhấn một cái là lien lạc được liền, còn muốn gởi gì thì chỉ cần Email một cái là xong, làm thơ thì dễ ẹt, vào “Gu Gu” search một cái là cả trăm bài thơ trữ tình Việt Nam, chỉ cần “Copy and Paste” là xong. Còn gặp nhau là ôm hun công khai một cách tự nhiên.

Cho đến giờ người viết cũng chưa rõ ai là đạo diễn cho phim Trường Tôi , ai quay phim và phim cắt ráp tại đâu? Chỉ biết phim là loại phim trắng đen và có nhiều diễn viên gạo cội của làng điện ảnh miền nam tham dự như bà Kiều Hạnh, các danh hề Việt Nam hầu như tham dự gần hết là Tùng Lâm, Thanh Việt và Khả Năng. Hai diễn viên chính là phải tìm dạng sinh viên, nên nhờ vậy không phải mời hai diễn viên gạo cội là Thẫm Thúy Hằng và Kiều Chinh. Hai nhân vật đóng phim chính là Quốc Dũng và Tuyết Lan, hình như lúc đó Nguyễn Chánh Tín chưa xuất hiện trên phim trường, nên làm vai trò của Quốc Dũng nổi bậc trong toàn cuốn phim. Cô Tuyết Lan với khuôn mặt bầu bỉnh, duyên dáng rất thích hợp cho cuốn phim.

Phim lấy bối cảnh Sài Gòn vào những năm 1973 và 1974. Vào giai đoạn phong trào Hippy bắt đầu giảm xuống. Nhạc ngoại quốc bắt đầu bớt hát . Nhạc trẻ Việt Nam bắt đầu hòa nhập với làng tân nhạc Việt Nam. Nhạc sĩ Phạm Duy chuyển sang sang tác loại nhạc có âm điệu phản phất như anh em nhà Carpenter, nữ ca sĩ Olivia Newton John, anh em nhà Jackson 5... Nhạc của ông rất được yêu chuộng là không ai quên được các bài như “Em hiền như Ma Sơ”, “Cô Bắc Kì nho nhỏ”, “Bao giờ biết tương tư”, “Trả lại em yêu”, “Tuổi biết buồn”.... ngoài ra các loại nhạc dành cho nhi đồng là “ông giăng”, “tuổi 13”, “chú cuội”... các bài nhạc này ông sang tác đã được ban nhạc Dreamers hát , thành viên là con cái của ông hết , ngoài ra chương trình bong lúa non hang tuần trên TV , có hai con gái của ông chuyên lên hát thiếu nhi của ông là Thái Hiền và Thái Thảo.

Tất nhiên có những nhạc nhạc sĩ khác thành công trong giai đoạn Việt hóa như các bài hát của Ngô Thụy Miên , Lê Hựu Hà, Nguyễn Trung Cang... nhưng lại vượt cái tuổi học trò. Vào lúc đó các loại phim ra đời để thích hợp sinh viên hơn như là “Vết Chân Hoang”, “Hoa mới nở”, “cô Hippy lạc loài” phỏng theo tiểu thuyết Nhã Ca và “Tuổi Dại”.

Tronng phim “Trường Tôi”, người viết thích nhất là bài “Vắt Tay Lên Trán”. Sau lần nghe trong phim là không bao giờ được nghe them lần nào , cho đến mãi vào những năm 2000, tìm lại được phim “Trường Tôi” mới được nghe bài hát gần 30 năm mới được nghe lại. Người viết rất muốn tìm ai đã sang tác bài hát. Cho mãi những ngày gần đây, đi tìm tòi trên Youtube thì mới biết tay du ca kỳ cựu của Việt Nam trước 1975, là anh Nguyễn Quyết Thắng. Khi biết anh Thắng sang tác , thì người viết không còn cảm thấy ngạc nhiên như xưa, vì trước kia cứ tự hỏi ai mà viết bài hát hay quá vậy và hy vọng một lần gặp lại anh tại Hà Lan , để nghe anh kể chuyện về những bài hát như thế này.



Trước khi chấm dứt xin mượn lời hát bài “Nằm Vắt Tay Lên Trán”



“Nằm vắt tay lên trán ta nghĩ đến chuyện cuộc đời,

Ngồi bấm đốt ngón tay ta nghĩ đến chuyện ngày qua

Nằm vắt tay lên trán ta nghĩ đến chuyện bây giờ

Ngồi bấm đốt ngóa tay ta nghĩ đến chuyện ngày mai

Cho em tôi giấc mơ đẹp tựa như áng mây mờ

Đừng dập dờ going tố quay cuồng nếp sống ngây thơ

Em say trong giấc vàng, mùa sang nhuộm ánh thu tang

Em đi trong đám người nào, ai nhìn thấy em tôi......”

Summer of Love – Mùa Hè Của Tình Yêu

Phong trào Hippy bắt đầu từ năm 1967 là vì có một đại hội nhạc trẻ mang tên là "Montery Pop Festival" tổ chức trong 3 ngày là 16, 17 và 18 tháng 6 năm 1967 tại quận Monterey, phía bắc tiểu bang California, cách San Francisco không xa. Vì đại hội này tổ chức vào mùa hè nên còn tên gọi là Summer of Love (Mùa Hè Của Tình Yêu). Người điều hành hãng đĩa nhạc Dunhill Record đứng ra tổ chức là Lou Adler và thêm một thành viên của ban nhạc The Mamas & the Papas là John Phillips. Tư tưởng tổ chức là họ thấy qua một đại hội nhạc Jazz đã tổ chức tại Hoa Kỳ. Nay họ muốn cho thấy sức mạnh của nhạc Pops. Nhiều danh tài nhạc Pop đã tham dự vào đại hội Hippy này như là The Doors, Grateful Dead, Jefferson Airplane, Quicksilver Messenger Service, The Jimi Hendrix Experience, Otis Redding, The Byrds, và Big Brother and the Holding Company với Janis Joplin.

Ngày đầu tiên của đại hội có 30 ngàn người đến tham dự cho đến ngày cuối lên đến 60 ngàn người. Bài hát tiêu biểu nhất là bài "San Francisco (Be Sure to Wear Flowers in Your Hair)" do John Phillips of viết và ca sĩ Scott McKenzie đã trình diễn.

“ If you're going to San Francisco,
be sure to wear some flowers in your hair...
If you're going to San Francisco,
You're gonna meet some gentle people there"

Thành phố San Francisco được xem là cái nôi của cách mạng Hippy, cùng lúc đại hội Montery Pop, gần 100,00 người tập trung tại khu Haight-Ashbury, để tạo ra một ý tưởng chống đối văn hóa và chính trị. cũng từ đó đã kéo dài một loạt Hippy qua các thành phố như New York, Los Angeles, Philadelphia, Seattle, Portland, Washington, D.C., Chicago, Miami, Montreal, Toronto, Vancouver, và qua tận Châu Au. Khi số lượng Hippy lên đến cực điểm tại khu Haight-Asbury, họ từ từ lan tràn qua khu Berkerly and San Francisco Bay. Họ tạo ra một đợt sống khác biệt tại khu Golden Gate Park là đời sống cộng đồng nhưng mỗi thứ là miễn phí như các gian hàng cho quần áo cũ, thức ăn miễn phí, khám bệnh không mất tiền, yêu nhau không tốn kém có nghĩa “Chàng khỏi phải tán nàng, không phải đi mua quà tặng, gặp nhau là thích nhau, rủ nhau lên giường, rồi sống chung với nhau, khi không còn thích nhau thì Stop” như vậy không tốn tiền cưới hỏi và ăn uống nhà hàng. Chương trình “Summer of Love” đã thu hút mọi giới từ tuổi “Sì Tin”, sinh viên đại học, người đi du lịch, người trung niên. Nhưng cho đến lúc khu Haight Ashbury chứa người quá tải đi đến sự tệ đoan là hút sách, ăn cắp đồ, dơ dáy vì làm sao đủ nhà cầu vệ sinh , tắm rửa, chưa kể thành phần vô gia cư đến ăn theo. Cái lý tưởng dần dà mất đi. Các sinh viên cảm thấy vui chơi mùa hè như vậy đã đủ, họ quay lại học đường thì mọi thứ từ từ tan biến và khu Haight Ashbury giờ là một di tích lịch sử, cho du khách 5 châu đến thăm viếng, chụp một tấm ảnh kỷ niệm để nhớ lại thời “Yêu vội sống cuồng” của tuổi trẻ thập niên 60.

Một hình tượng sử dụng khá phổ biến của Hippy là “Flower Power” (Sức mạnh của hoa). Đây là một hình ảnh chống chiến tranh Việt Nam, bắt đầu vào năm 1965 từ khu Berkerly California. Bắt đầu là từ nhà thơ Allen Ginsberg, một thế hệ về giong thơ “Beat” của thập niên 60. Ong đã biến chuyển thơ của ông thành trào lưu phản văn hóa. Tư tưởng “Flower Power” của ông phản đối chính trị đòi quyền tự do, quyền của những kẻ yếu - nhất là những người đồng tính luyến ái, chống nhà nước cảnh sát Mỹ, chống Chiến tranh Việt Nam và chống bom hạt nhân. Allen đã trở thành một thần tượng của dân Hippy, ông như người dẫn đường tinh thần, một Đạo sư của những kẻ "rời bỏ”. Năm 1966 ông đã tung ra tờ báo “The Oracle”, đến năm 1968 số lượng báo bán ra là 100 ngàn tờ, với các bài viết bên vực cho Hippy, tờ báo đầy màu sắc nghệ thuật nhất là màu “psychedelic” được giới trẻ ưa chuộng. Nên vậy quần áo Hippy rất là loè loẹt đầy màu hoa.

“Flower Power” cũng tượng trưng sức mạnh hòa bình. Một hình ảnh khó phai mờ trong tâm trí mọi người là cô gái đi gắn một bong hoa vào mũi sung của một quân nhân đang thi hành nhiệm vụ giữ trật tự trong cuộc biểu tình chống chiến tranh Viêt Nam.
Một câu nói rất là thông dụng trong giới Hippy là “Make Love Not War”, một cách chơi chữ, là “Tạo tình thương yêu không tạo chiến tranh” hay là “ Làm Tình không chiến tranh”. Với sự lẫn lộn như vậy nên Hippy bị đánh giá là một cuộc sống thác loạn không có một định hướng nào cả.

Còn phong trào Hippy Việt Nam thì chẳng có một tư tưởng gì cả. Có thể nói thành phần con nhà giàu Sài Gòn muốn bắt chước cách ăn mặc của sinh hoạt Hippy và để tóc dài. Rủ nhau đi nhảy nhót và hát nhạc ngoại quốc. Lúc đó các loài hoa Hippy nổi đầy đường phố Sài Gòn. Đi đâu cũng thấy Hoa, nở tùm lum , trên quần áo, xe Honda, xe PC50, trên xe hơi vào đôi khi trên xe bò và xe ba gác. Thậm chí có Hoa nở trên dép Nhật, trên gọng kính, trên tóc trên tai. Hoa nở chỗ nào được là nở không cần ngày giờ và năm tháng. Giống như câu “Trăm hoa đua nở”. Hình ảnh bông hoa hippy 5 cánh đủ màu đủ sắc với nhụy tròn trở thành quen thuộc tại Sài Gòn. Từ đó có chữ “Hippy Choai Choai”, rồi “Hippy bụi đời”, thêm nữa nhiều cô cậu nhà quê VN cũng muốn thành Hippy, ăn mặc thời trang không giống ai nên bị gọi là “Hippy Yaourt”.
Thật ra lúc đó VN trong thời gian chiến tranh nên sự xuất hiện của Hippy Việt nam có thể nói hơi vô duyên chứ họ chẳng phải thành phần phản chiến như Hippy tây phương. Nghĩ lại lúc đó nhiều người trai trẻ phải đi nhập ngũ , ra các chiến trường khói lửa như Khe Xanh, Mùa Hè Đỏ Lửa... sống với bom đạn không biết sống chết, khi trở về thành phố nhìn các thanh niên nam nữ ăn mặc diêm dúa, loè loẹt, tóc thanh niên để dài, có những người trông thật bệnh hoạn. Các cô gái mặc Mini – Jupe cũng cởn lo đi nhảy “Bùm” thì hình ảnh đó quả thật là ngứa mắt , dễ đi đến sự phản cảm, mất cảm tình.

Có một số lập luận của Hippy Việt Nam là trong thời gian cuộc chiến lên mức căng thẳng, thanh nam nữ Việt Nam không có một hướng đi, nhất là thành phần thanh niên, họ sẽ phải đi ra chiến trường thì phải sống cuồng, hưởng thụ để mai này ra chiến trường không biết còn ngày trở về không? hay “anh trở về trên cây nạn gỗ”. Đó là một điều không may mắn cho những người trưởng thành của một đất nước đầy chiến tranh, nhưng chẳng ai làm được gì hơn, sống “trôi theo giòng đời”. Cho đến một ngày nhìn lại thì tất cả chỉ là một kỷ niệm mà thôi.

Giải Trí Về Chụp Hình - Raw & JPEG

RAW & JPEG
Ai có thú đi chụp hình ít nhiều cũng hiểu qua chữ RAW và JPEG . Tra tự điển thì sẽ giải thích RAW là đồ sống , có nghĩa chưa ăn được , chưa biến chế qua. Còn chữ JPEG là viết tắc từ Joint Photographic Experts Group . Dài dòng quá , mà có dịch ra chữ Việt thì mù chết , không biết viết sao cho thuận lỗ tai. Thôi cứ nói là “ Độ Nén Ảnh”, cũng cò lờ mờ nhỉ ! nói them nữa là khi chụp tấm ảnh qua kỹ thuật số, lấy ví dụ chụp cái Hoa đi, thì các mạch điện tử của máy rán thu hình ảnh cái hoa vào, vậy phần nhớ rất là nhiều thì mấy ông kỹ sư tìm cách giảm bớt phần nhớ, muốn giảm thì phải nén , mà nén thì phải bớt , lúc đó màu sắc cái hoa được chụp sẽ mất đi vài phần. Vậy RAW và JPEG có gì khác biệt.
Nói chuyện nấu bánh đi , biết đâu dể hiểu hơn. Muốn làm bánh bong lan thì sao? Thì phải có những thứ như sau:
Trứng Gà, Bột, Bơ và Đường . Nếu ai muốn làm bánh trái cây thì mua nho khô, hạnh nhân... bỏ vào, ai muốn làm bánh chuối thì mua chuối khô bỏ vào... làm như vậy thì cái bánh hấp dẫn hơn. Những nguyên liệu làm bánh như vậy được xem là Đồ Sống – RAW
Sau đó xem cần bao nhiêu trứng, đường, bơ và bột, rồi đánh trứng sau đó bỏ bột, bơ , đường vào đánh, cuối cùng là nho khô, hạnh nhân... đánh cho nhuyễn
Cuối cùng bỏ vào lò hấp là xong. Khi cái bánh nướng xong là có thể ngồi ăn rồi.

Vậy chuyện nấu bánh có lien quan gì đến RAW và JPEG. Rất là dễ hiểu nguyên liệu làm bánh là RAW và khi cái bánh nướng xong là JPEG . Khi chúng ta chụp hình để cái nút RAW , ra tấm ảnh thì tấm ảnh đó như là nguyên liệu. Sau đó ta sử dụng một phần mềm làm hình ( thì có ba phần hình nổi tiếng nhất là Lightroom, Photoshop và Capture One ), việc làm đó y như là bỏ bao nhiêu đường , bao nhiêu bơ, nếu cần bỏ them muối, bột nổi , nước cam.... thì bánh mới ngon phải không? Thì khi ta sử dụng phần mềm thì tăng bao nhiêu ánh sang, them bao nhiêu màu, muốn nhìn tấm hình nóng nực thì tăng them màu đỏ, còn lạnh lẻo thì màu xanh...
Sau khi hài lòng pha chế bánh là ta bỏ vào lò nướng, thì cũng như tấm ảnh khi hài long là ta nhấn nút Export đó cũng y như là nướng bánh là chuyển tấm ảnh qua dạng JPEG là xong.
Nếu ta chuyển cái nút chụp hình qua dạng JPEG , sau khi chụp là cái máy hình của chúng ta sẽ tự động pha chế là điều chỉnh ánh sang, pha màu, tăng giảm độ nét... sau đó máy chuyển qua JPEG cho chúng ta luôn. Như vậy chúng ta không còn pha chế như ý muốn.
Chụp hình dưới dạng JPEG y như là ra tiệm mua bánh về ăn khỏi cần phải làm gì. Tuy nhiên chúng ta cũng thể pha chế được đôi phần trong JPEG nhưng rất là hạn chế. Cũng như bánh hơi khô thì ta đổ cream vào ăn cho ngon miệng.
Vậy lúc nào xài RAW và JPEG. Trước hết nói nếu làm biếng thì xài JPEG cho khoẻ, nói là vậy chứ có những trường hợp trời đẹp. Ánh sang tốt thì xài JPEG không cần phải sửa , cứ để máy móc điện tử nó tính. Còn chụp chân dung, nhất là chụp cưới hỏi và ánh sang yếu thì chụp RAW là tốt nhất.
Ngoài ra cũng thể nói ngắn gọn RAW là phiên bản âm tính của máy kĩ thuật số (Negative digital). Còn ai chụp thế nào thì tùy chọn sao cho đúng chứ không phải chụp RAW mới PRO còn chụp JPEG là dân nghiệp dư.
Hy vọng giải thích trên dễ hiểu để thực hành khi đi chụp

Giải Trí Về Chụp Hình - ISO =International Standards Organisation

ISO =International Standards Organisation
Vừa qua chỉ mới nói về Shutter Speed và Aperture nhưng còn thiếu một thứ quan trọng là ISO vì phải cần thêm phần này thì mới ra được tấm hình hoàn mĩ.
Cái thời còn xài phim thì chúng ta cứ thấy là ISO100 , ISO200 và ISO400 là thông dụng nhất. It khi nào chúng ta đi mua ISO50, ISO800, ISO1200... vì vừa mắc tiền và vừa đắt tiền rửa phim, mà có công dụng gì không nhỉ?
Công dụng của ISO là đo sự nhạy giữa phim và ánh sáng. Nói vậy thì vẫn còn hơi tối nghĩa, nói thử cách này xem dể hiểu hơn không.
Ví dụ vào buổi chiều hoàng hôn , cầm máy hình ra chụp , ánh sáng yếu đi rồi, vậy mở Apeture to tối đa, để Shutter Speed xuống 1/60, không xuống thấp hơn vì thấp quá thì rung hình. Xem cái nút ISO thấy đang ở ISO100 , vậy bấm chụp thử đi xem thế nào?
Hình ra đấy , nhưng bị rung, vậy làm sao vì Aperture mở hết cở rồi, và Shutter Speed chỉ được 1/60 second thôi. Thôi thử tăng ISO200 đi , chụp một cái thì đỡ hơn nhưng chưa nét lắm, vậy xoay ISO lên 400 , à hình ra tốt quá. Ngồi chơi một lát thì ánh sáng xuống thấp rồi, vậy tăng lên ISO800 . Um um um hình ra OK nhưng thấy hơi chấm chấm như hạt gạo. Vậy nếu ta lên ISO1200 thì sẽ nhiều hạt gạo hơn.
Như vậy ta hiểu ISO con số càng thấp thì hình mịn hơn và ISO càng cao thì hình sẽ có hạt gạo.
Như tấm hình hoàng hôn của Jerry Duy Diep , Muốn hình ra đẹp thì nên xài chân 3 cẳng, để cái máy hình lên trên đó, rồi ta có thể xài ISO100, ISO200 hay ISO400, tốt nhất là ISO100 vì như vậy tấm hình sẽ nét và rõ. Sau đó ta có thể giảm shutter speed xuống thấp hơn và Aperture không cần mở quá to.
Câu hỏi sẽ đưa ra là Shutter Speed xuống bao nhiêu và Aperture mở bao nhiêu ? Cách hay nhất đi mua cái đo ánh sáng, rồi bấm một cái thì sẽ hiện con số Aperture và Shutter Speed liền.

Còn cách hà tiện đo ánh sáng thì đo bằng máy hình. Mình có thể sử dụng nút P hay nút A trong cái máy để đo. Quân em thì hay dùng chữ A. Nếu muốn chụp tấm hình của Jerry. Quân em xoay nút chữ A, ISO thì chọn 100, còn Aperture mở thử F11 đi (vì ống kính mở hẹp thì chụp xa hơn) , rồi dơ máy ảnh về phía mặt trời , bấm nút chụp nhẹ tay, chứ đừng chụp, xem máy sẽ hiện SHUTTER SPEED là bao nhiêu? trời tối thì Shutter speed hay cho 2, 1, -1, -2 seconds lắm. vì số second càng cao thì cái shutter sẽ mở lâu hơn để cho ánh sáng vào. Khi shutter speed báo rồi, thì ta chỉ cầnquay nút qua chữ M, để số Aperture mình đã chọn , ISO cũng vậy còn Shutter thì theo số của máy báo.

Giải Trí Về Chụp Hình

Trên máy SLR hiện nay đều được hỗ trợ bằng các thiết bị điện tử. Thông thường trên các máy sẽ có 4 chế độ căn bản sau đây:

1.Manual: (Thủ công)

Các thông số chụp khẩu độ và tốc độ sẽ chọn hoàn toàn bằng thủ công. Đôi khi bạn cố ý muốn chụp một bức ảnh với các thông số khác biệt dạng như dư sáng overexposure hay thiếu sáng (underexoposure) … bạn sẽ phải chọn chế độ chụp này. Ký hiệu trên máy: M 

2.Progaram: (Tự động hoàn toàn)

Hai thông số tốc độ và khẩu độ sẽ do máy hoàn toàn tự chọn. Công việc còn lại của bạn là lấy nét và chụp. Ký hiệu trên máy: P

3.Aperture-Priority ( Chọn khẩu độ _ Tốc độ chụp tự động)

Chế độ này người chụp sẽ chọn khẩu độ và tốc độ chụp sẽ do máy tự động đưa ra. Chế độ này thường được chọn để kiểm soát vùng ảnh rõ DOF. Tuy nhiên cần lưu ý khi ánh sáng thiếu việc chọn độ mở ống kính bé có thể làm tốc độ chụp giảm thấp khiến ảnh bị run tay. Ký hiệu trên máy A hay Av

4.Shutter speed- Priority ( Chọn tốc độ chụp _ Khẩu độ do máy tự chọn)

Chế độ này người chụp sẽ chọn trước tốc độ chụp, máy sẽ tự động chọn khẩu độ tương ứng. Chế độ này thường được chọn khi chụp ảnh động nhằm kiểm soát hiệu quả tạo động trên ảnh. Ký hiệu trên máy S hay Tv

Trên đây là các chế độ căn bản. Các nhà sản xuất còn thiết kế các chế độ tự động khác như chụp thể thao, chụp phong cảnh, chụp chân dung… thì các bạn sẽ xem trong hướng dẫn đi kèm theo máy.

Giải Trí Về Chụp Hình - Exposure - Aperture_ Shutter Speed

Exposure

Mở tự điển Anh - Việt ra tra chữ Exposure, xem nghĩa là gì trong việc chụp ảnh thì vỏn vẹn có ba chữ là : Sự phơi nắng. Đọc xong hỏi hiểu gì không? nói cũng hiểu là đi ra ngoài trời ngồi phơi nắng. Quân em cảm thấy nếu dịch không ra hết nghĩa thì giữ quách từ nguyên thủy cho rồi.
Giờ Quân em cố gắng giải thích chữ Exposure. Các bạn hãy nghĩ việc đi đổ nước vào một cái sô, thì bắt buộc phải có một số lượng nước để cho đầy sô. Vậy các mạch điện tử của chiếc máy ảnh cũng phải bắt buộc thu một số lượng ánh sáng để tạo thành một tấm ảnh. Trong lúc đổ nước vào sô thì ai cũng biết mở vòi mạnh thì nước vào nhanh, sẽ chóng đầy sô, còn mở vòi rỉ rỉ thì vừa ngồi coi phim bộ và vừa đợi nước chảy đầy sô. Nhưng cuối cùng thì kết quả giống nhau là nước đầy sô. Như vậy mình hiểu được là phải cần :
- Giòng Nước trong vòi chảy ra
- Thời gian nước chảy
là có một sô nước.
Giờ quay lại chữ Exposure thì cũng như vậy là:
Khổ Độ (Aperture) = Giòng Nước Chảy
Tốc Độ (Shutter Speed) = Thời Gian nước chảy
là có một tấm ảnh = một sô nước.

Aperture
Chữ này mở tự điển Anh Việt ra xem thì dể hiểu hơn là có nghĩa
Trong quang học, độ mở (aperture) là đại lượng biểu diễn độ chắn sáng dùng để điều chỉnh lượng ánh sáng truyền qua.
Nếu mình còn dùng các ống kính cũ (hồi chưa có Digital) , cầm lên cao nhìn thấy một cái lỗ, nếu mình xoay số F Stop, nếu quay số lớn như là 16, 22 thì sẽ thấy cái lỗ hẹp đi, còn quay số nhỏ thì cái lỗi mở to hơn. Như vậy người ta gọi đó là Độ Mở (Aperture)

Shutter Speed tạm dịch là Tốc Độ.

Trong cái máy ảnh của chúng ta có một cái cửa có thể xập ra xập vào được, vậy xin gọi là cái Shutter cho ngắn gọn. Ta có ra lệnh cái shutter mở lâu hay đóng bằng cách xoay cái nút thời gian trên cái máy hình. Ta hay thấy những con số như 1/1000,1/500,1/250,1/125, 1/60,1/30....1, 2, 3, 4, 0, -1, -2....có nghĩa là khi xoay vào 1 giây là cái Shutter sẽ mở trong vòng 1 giây, còn xoay 1/60 có nghĩa shutter mở ra đóng lại ngay trong vòng tích tắc theo con số toán học là 0.1 giây, nếu ta xoay lên 1/500 thì cái shutter mở và đóng liền tại chỗ, còn lên tới 1/1000 thì mình có thể tưởng tượng cái shutter đóng mở thế nào rồi.

Tổng kết
Vậy muốn có một tấm ảnh, mình phải biết sử dụng Aperture và Shutter Speed.
Khi mở Aperture lớn quá thì ánh sáng vào nhiều như vậy cái Shutter phải làm việc nhanh, nếu làm chậm thì ánh sáng lọt vào hình sẽ trắng xóa.
Ngược lại ánh sáng vào ít thì Shutter speed phải lâu hơn.
Y như cái sô nước muốn nước đầy thì phải như thế nào.
Vậy một ngày nắng chói chan thì mình biết là Aperture sẽ vào khoảng F16 là hay nhất, rồi Shutter Speed là phải từ 1/125, 1/250.... vậy chọn Shutter speed như thế nào thì phải thử thôi . Quay lại Trail and Error là thử 1/125 có vừa ý không, rồi, 1/250 thế nào?
Còn làm biếng thì quay nút chữ A trên cái máy ảnh thì nó sẽ AUTO chọn Shutter Speed cho mình , nếu mình mở Aperture qua số F11 thì cái Auto sẽ tự đông chọn cho mình....
Còn trời tối thì mở Apeture xuống số thấp và Shutter Speed cũng xuống theo luôn.
Điều nên nhớ khi Shutter Speed xuống dưới 1/60 là tấm hình sẽ bị loè , bắt buộc phải dùng cây chụp hình. Hy vọng giải thích vừa qua dễ hiểu

Giải trí về chụp hình - F Stop

F STOP

Tuy là nói chia xẻ kiến thức chụp hình theo kiểu mì ăn liền, có điều cũng khó nói thêm về chuyện chụp ảnh nếu mình không nắm hết các từ ngữ căn bản về ảnh. Vì vậy Quân em đóng góp một số ý kiến và từ đó mọi người hiểu theo để bàn với nhau.
Nhớ hòi năm 1981, Quân có cái Canon Net, nhìn vào ống kính có những con số 16, 11, 8, 5.6 , 4, 2.8 . Chẳng hiểu máy con số gì hết. Mà cái ông bán máy dặn là chụp ngoài trời xoay vào số 5.6 hay 8 . Còn chụp có đèn thì xoay số 5.6 như vậy hình chụp ra đẹp ngay. Rồi cho mãi đến những năm 199... Quân em mới lờ mờ hiểu máy con số này và cho đến bây giờ hiểu ra thì mới nói có vậy thôi mà sao lúc đầu chẳng ai chỉ hết vậy.
Những con số này có một tiếng gọi chung là F STOP (khỏi dịch chữ VN nha dịch ra nghe dài dòng lắm ) có liên quan tới ống kính
Nghĩ một cách đơn giản nha ống Kính như là con mắt của mình. Mở mắt to thì ánh sáng vào nhiều, mở nhỏ thì vào ít , nhắm mắt lại là y hệt lấy cái nắp đóng ống kính luôn .
Vậy ống kính mở to nhỏ là dựa vào các con số. Xoay cái nút vào số 16 là ống kính khép lại, mở số 11 thì mắt mở ra một tí rồi , ánh sáng vào thêm, xuống số 8 thì mắt mở nữa ... như vậy xuống 2.8 thì mở to lắm, ánh sáng vào nhiều thì thôi. Có những ống kính mắt mở xuống 1.4, 1.2 và 1 . Rồi cũng nhắm lại tới những số như 22 rồi 32 nữa.
Nhưng phải nhớ mở to quá thì chỉ thấy gần thôi , chứ không xa được đâu, bởi vậy mới có những tấm ảnh chụp mở mắt khoảng 2.8 thì trước mặt rõ và phía sau mờ . Chụp như vậy là bà con kêu nghệ thuật đó.
Còn mở số 16 là hình rõ trước cho đến sâu luôn. Bởi vậy khi chụp cảnh núi đồi (Landscape) con số F16 là được yêu chuộng lắm, nếu có thể lên tận F22. Cứ nghĩ con mắt mình cứ nheo nheo lại (tất nhiên đừng có nhắm luôn) nhìn thấy xa không?
Dĩ nhiên là mở mắt nhỏ thì ánh sáng vào ít thì hình sẽ tối ... Lý do vậy một ống kính mở to nhỏ không thể nào tạo tấm hình. Phải cần thêm một số yếu tố khác. Nhưng giờ lấy khái niệm này trước. Rồi sẽ bàn thêm các yếu tố khac.
FAST LENS có nghĩa là ống kính mở từ 2.8 xuống 1.8 rồi 1.4 . 1.2 và 1 thì đó là FAST LENS còn như thế nào bàn sau .